Het gebruik van de erectiepillen kan bij mannen tot hartproblemen of dagenlange, pijnlijke erecties leiden. ,,Dit is zo sterk, ik zou het nog niet aan een stier geven”, aldus onderzoeker Renske van Gestel. Bol.com besloot na melding van deze krant voorlopig de verkoop van de pillen stop te zetten.

‘Laat je partner zich schrap zetten, want de mythe is terug!’ aldus de juichende beschrijving bij erectiepil Vyagra (let op de y) op Bol.com. De pil is een 100 procent natuurlijk product ‘op basis van ingrediënten uit het Verre Oosten’, maar geeft 100 procent garantie op een ‘keiharde, lange erectie’. En dat ook nog eens voor veel minder geld dan een ‘officiële’ erectiepil als Viagra (met een i) die alleen op recept via de huisarts verkrijgbaar is.

Te mooi om waar te zijn? Ja. In werkelijkheid is de pil helemaal niet natuurlijk, de capsule zit vol met chemische stoffen die ook in officiële erectiepillen zitten. Sterker nog: een pil Vyagra bevat bijna 1,5 keer zo veel werkzame stof als de sterkste variant van de reguliere Viagrapil, zo blijkt uit onderzoek van de krant in samenwerking met het departement Farmaceutische Wetenschappen van de Universiteit Utrecht. En dan zit er, om onduidelijke reden, ook nog een flinke dosis van de pijnstiller diclofenac in.

Nog bonter maakt de erectiepil Bull7 het. Volgens de omschrijving zijn die natuurlijke pillen ‘gebaseerd op eeuwenoude kennis van Chinese kruiden’. Maar een analyse in het lab van de Universiteit Utrecht laat vooral veel moderne chemie zien: 100 mg van de geneeskundige stof sildenafil en 25 mg tadalafil. ,,Dat is echt heel veel”, zegt Renske van Gestel, universitair hoofddocent farmaceutische wetenschappen aan de Universiteit Utrecht. Zij begeleidde de analyse van de pillen. ,,Dit is zo sterk dat ik ervan schrik. Ik zou Bull7 nog niet aan een stier geven. Dit gaat op alle manieren tegen de geneesmiddelenwet in.” Die stelt namelijk dat er in natuurlijke geneesmiddelen geen chemisch vervaardigde geneesmiddelen mogen zitten. Normaal, stelt de wetenschapster, kan een man met erectieproblemen van de huisarts een pil met 25 of 50 mg sildenafil krijgen. ,,Heel soms gaat dat naar 100 mg. En dan zit er in Bull7 ook nog 25 mg tadalafil bij. Normaal krijg je daarvan 10 mg, maximaal 20 mg. Die twee stoffen worden nooit samen gebruikt. Dit is alsof je meerdere Viagra-pillen tegelijk neemt. Dat brengt een enorm risico op bijwerkingen met zich mee.”

Erectiepillen zorgen ervoor dat de bloedvaten wijder worden. Daarom worden officiële pillen alleen op doktersadvies verstrekt: wie hartklachten of een hoge bloeddruk heeft, moet oppassen.

Bart van Bezooijen van de Nederlandse Vereniging voor Urologie krijgt zo’n vijf tot tien keer per jaar mannen in zijn ziekenhuis met een erectie die dagenlang aanhoudt en pijn doet. ,,Wij proberen het bloed eruit te krijgen door te spoelen met een dikke naald. Een enkele keer lukt ons dat niet meer en kan de patiënt nooit meer een erectie krijgen.” Soms zijn dat mannen die dachten een natuurlijke pil te slikken, weet de uroloog. ,,Blijf van dat spul af. Via de apotheek weet je wel wat je binnenkrijgt.”

De krant doet al enige tijd onderzoek naar (illegale) erectiepillen en onbewezen medische claims. Voor dit artikel bestelden ze vier verschillende ‘natuurlijke erectiepillen’ op Bol.com, van elk één doosje met minimaal vijf pillen. Twee van de vier (Vyagra en Bull7) bevatten chemisch gemaakte erectiemedicijnen. In de twee andere gekochte producten (Libi for Me en Libido Performa) zijn die stoffen niet aangetroffen.

Het gerommel met de ‘natuurlijke’ pillen is niet nieuw. In 2015 onderzocht de NVWA 42 als ‘natuurlijk’ aangeprezen libidoverhogende middelen. In 75 procent van die pillen werden stoffen aangetroffen die er niet in mogen zitten. Het rapport vermeldt niet welke straffen daarna werden uitgedeeld.

Nu, tien jaar later, lijkt de situatie nauwelijks verbeterd.

De verkopers maken de pillen meestal niet zelf, vertelt een ondernemer, die zelf natuurlijke erectiepillen verkocht via Bol.com. ,,Ik bestelde ze bij een Britse groothandel, de pillen kwamen in een zak vanuit Spanje, via de post. Ik deed ze zelf in doosjes.” Hij verkocht maandenlang duizend pakjes (à 20 euro per pakje) per maand. ,,Een fors deel van mijn opbrengst moest ik aan Bol afstaan. Ik denk dat ik 5000 euro netto per maand overhield.” Na anderhalf jaar stopte hij. ,,Ik had geen idee wat er daadwerkelijk in die pillen zat. Zelf laten testen is duur en ik wilde niet op mijn geweten hebben dat er iemand dood zou gaan door een pil die ik had verkocht.”

Die achterdocht is prima, stelt Catharine de Jong, anesthesioloog en bestuurslid bij de Vereniging tegen de Kwakzalverij. ,,Er moet in een pil zitten wat op de bijsluiter staat. Maar al die kruiden werken niet, dat weten die makers ook wel. Dus doen ze er medicijnen in.”

De Jong wordt er soms moedeloos van. ,,De NVWA heeft geen tijd voor controles. En Bol heeft niet de kennis of het geweten om het te controleren. Dus als er iets fout gaat, ligt de dader op het kerkhof. Of op het strand op Bali.”

De verkoper van Vyagra, een eenmansbedrijf, schrikt van de uitkomsten van het onderzoek. ,,Het is niet de bedoeling dat er geneesmiddelen in zitten. Dat wil ik ook niet.”

De man koos de naam Vyagra als knipoog naar het ‘echte’ medicijn Viagra. ,,De verkoop loopt beter dan ik dacht, ik heb de markt onderschat.” Hij koopt zijn pillen bij een buitenlandse groothandel, maar wil niet zeggen welke.

De verkoper van Bull7 schrikt eveneens. Ook die koopt de pillen in. De verkoper besloot enkele weken geleden al de verkoop stil te leggen. ,,Kopers mailden dat ze zich na gebruik niet lekker voelden. Veiligheid van klanten heeft prioriteit.”

De twee bedrijven verkochten hun pillen voornamelijk via Bol. Dat bedrijf eist van partnerverkopers dat hun producten ‘niet in strijd zijn met wet- of regelgeving’. Maar, zegt de verkoper, die op Bol verkocht: ,,Ik heb nooit een extra check gehad.”

Bol stelt ‘dat het platform niet aansprakelijk is voor het aanbod van verkooppartners’. Het platform krijgt tussen de 5 en 20 procent commissie per verkocht artikel. ‘Steekproefsgewijs controleren wij artikelen of ze voldoen aan de wettelijke eisen en eventuele aanvullende eisen. Als we verdachte situaties ontdekken, kunnen we bewijzen opvragen waarmee we kunnen controleren of het product veilig is. Met een assortiment van ruim 41 miljoen artikelen zul je begrijpen dat wij niet in staat zijn om zelf producten in laboratoria te laten testen’, schrijft een woordvoerder.

Het verkoopplatform meldt dat ‘de aanwezigheid van geneesmiddelen binnen de categorie natuurlijke hulpmiddelen absoluut onacceptabel is’. ,,Gezien jullie bevindingen, gaan we ons beleid en handhaving op deze productcategorie herzien. We halen daarom tot nader order de hele categorie natuurlijke erectiepillen offline. We beraden ons op een terugroepactie.”

Enkele uren na het ontvangen van dit antwoord, afgelopen dinsdag, waren de natuurlijke erectiepillen niet meer via Bol te koop.

De toezichthouder, de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) kent de problemen met natuurlijke erectiemiddelen. ,,Deze producten zijn onder de aandacht bij ons”, zegt een woordvoerder. De toezichthouder zegt het probleem met illegale ingrediënten niet te kunnen oplossen. ,,De producent is vooral buiten Europa gevestigd, wat ons toezicht bemoeilijkt. Vaak is ook niet te achterhalen waar producten liggen opgeslagen.”

Of de verkoop van natuurlijke pillen met de kracht van drie keer Viagra tot slachtoffers heeft geleid, is onduidelijk. Van recensies op verkoopsites is het de vraag of die echt van gebruikers zijn.